In de onderzochte periode zijn een paar gevallen te vinden waar de journalisten van de lokale kranten het woord ‘kraken’ gebruiken voor acties, die zeer a-typisch zijn. Deze acties kunnen ons helpen het begrip van ‘kraken’ te verbreden.

Bij het stereotype van de radicale kraker hoort ook een bepaald beeld van zijn of haar kraakactie(s): de radicale kraker zou op een gewelddadige manier gebouwen kraken om deze te gaan bewonen. Uit het Leidsch Dagblad blijkt echter dat kraakacties er vaak heel anders uit zagen. Ten eerste werd er in de meeste gevallen geen geweld gebruikt. Dit was eerder de uitzondering dan de regel. Ten tweede ging het niet altijd om een gebouw, en als het al om een gebouw ging, dan waren krakers niet altijd van plan om het te gaan bewonen.

‘Je reinste discriminatie tegen woonwagen-bewoners’Zo berichtte het Leidsch Dagblad op 21 december 1977 bijvoorbeeld over een kraakactie in Wassenaar, waarbij een autosloper ‘een stuk gemeentegrond’ had gekraakt, ‘door daarop enkele sloopauto’s te stallen’. Autosloper Hannus Zwakhoven ging volgens de krant over tot deze actie om de gemeente te dwingen hem een groter terrein toe te wijzen. Hij had vóór de kraakactie geprobeerd het conflict met de gemeente op te lossen door in gesprek te gaan met wethouder Van der Klauw, maar dit was op niets uitgelopen:

‘Die man vroeg me alleen maar om wat geduld. Dat kan ik nu echt niet meer opbrengen. Zeker niet nu dezelfde wethouder vorige week aan een andere zogenaamde sloper (…) grond heeft gegeven bij Maaldrift. Dit is zonder meer je reinste discriminatie van woonwagenbewoners. Meneer Jansen is zo’n mooie burgerjongen in een burgerlijke wijk. Ik moet zeggen dat hij het slim gespeeld heeft. Hij zet zijn auto’s gewoon aan de Narcislaan voor de rijkelui hun deuren en dat namen die mensen natuurlijk niet. Zij gingen protesteren en dat wordt nu door de gemeente doodleuk beloond.’ Hannus liet weten dat de kraakactie nog maar het begin was. Hij stelde tot het uiterste te gaan om zijn ‘recht’ te halen. Het is ons vooralsnog niet duidelijk hoe deze actie uiteindelijk afgelopen is. Leidsch Dagblad 21 december 1977

‘Nog hardere acties op komst’Een ander voorbeeld van een kraakactie die niet plaatsvond in een gebouw was de kraak van de ANWB-paal op de Nieuwe Beestenmarkt in juli 1983. Het Leidsch Dagblad berichtte hierover: ‘Een ANWB-paal met richting aanduidingen is vanochtend in alle vroegte “gekraakt” door een winkelier van de Steenstraat. […] De winkelier liet er borden met “centrum” en “gebak van Dam” op aanbrengen.’ De winkelier stoorde zich eraan dat het verkeer uit de richting van het station werd gedwongen van de Valkenbrug gebruik te maken. Volgens hem waren er namelijk meerdere mogelijkheden om in het centrum te komen. Hij stelde dat er ‘nog hardere acties op komst’ waren. Leidsch Dagblad 12 juli 1983

Het heft in eigen handDe kraak van peuterspeelzaal de Glijbaan aan de Burggravenlaan in maart 1981 vond wél plaats in een gebouw. De krakers, ouders van kleuterschool Bambino, waren echter niet van plan om dit pand te gaan bewonen. Deze actie was slechts een protest tegen het besluit van de gemeente om de Glijbaan tot augustus in een van hun lokalen te laten zitten. Ze meenden zelf recht te hebben op het lokaal omdat zij met ruimtegebrek kampten. Het Leidsch Dagblad beschrijft hoe de ouders van kleuterschool Bambino ‘het heft in eigen hand’ namen: ‘Overal was te lezen dat de peuters en de leidsters van de Glijbaan hun heil maar ergens anders moesten zoeken. Tafeltjes en stoeltjes, die toebehoren aan de Glijbaan waren buiten het pand gezet.’ Uiteindelijk lukte het wethouder van Dam, gemeenteambtenaar Ober en drie agenten na enig aandringen om de ouders het pand uit te krijgen. ‘De Glijbaan kon in alle rust het lokaal weer betrekken.’ Leidsch Dagblad 12 maart 1981

Deze drie bijzondere kraakacties laten zien dat ‘kraken’ niet alleen het bezetten van gebouwen was en dat kraken soms gebruikt werd als politiek drukmiddel in plaats van een huisvestingoplossing. De definitie van kraken moet daarom veel breder getrokken worden. Ook laten de acties zien dat er veel geweldloze kraakacties plaatsvonden. Geweld was in Leiden eerder de uitzondering dan de regel.

Leidsch Dagblad 21 december 1977 (autosloper), 12 juli 1983 (ANWB-paal), 12 maart 1981 (peuterspeelzaal)