In maart 1980 verscheen er een bericht in het Leidsch Dagblad over een drietal jongeren dat slaags was geraakt met de politie tijdens de ontruiming van hun gekraakte huis aan de Marijkestraat. Het ging om de familie Keyzer, bestaande uit een man van 21 jaar, zijn broer (16 jaar) en zijn zwangere vrouw (18 jaar). Uiteindelijk zouden zij in het huis van de burgemeester trekken, een huis dat een half miljoen gulden waard was.

Willem de Zwijgerlaan en Marijkestraat
Na de ontruiming aan de Marijkestraat, waarbij een aantal ‘rake klappen’ vielen, werd het drietal meegenomen naar het politiebureau, waar een proces-verbaal werd opgemaakt. De politie had naar eigen zeggen ingegrepen omdat er ‘vernielingen in het huis waren aangericht’, aldus een politiewoordvoerder. Het drietal was vervolgens niet ingegaan op het bevel tot ontruiming. De krakers vertelden dat ze dezelfde dag uit een gekraakte woning in de Willem de Zwijgerlaan moesten. Er was volgens hen na de ontruiming geen oplossing voor hen voorhanden. Ze wisten niet waar ze naar toe zouden gaan.

‘Huize Vis’
In een krantenbericht van 19 april verklaarde meneer Keyzer dat hij een week lang met zijn vrouw op het politiebureau had geslapen, totdat er van Bureau Huisvesting bericht kwam dat de burgermeesterwoning aan de Witte Singel 41 leegstond. De Keyzers mochten in de woning blijven totdat het zou worden verkocht, en de krant voorspelde dat daar wel een paar maanden overheen zouden gaan.

In de krant komt het stel uitvoerig aan het woord. Ze vertelden dat hun woningproblemen waren begonnen in Leiderdorp, waar ze twee jaar lang een te dure boven-etage hadden gehuurd. ‘Die etage was even groot als hier de keuken van de burgemeester’, vertelden ze. Ze zochten dus andere woonruimte. Omdat de woningbouwvereniging in Leiderdorp alleen kamerbewoners kon helpen, die al drie jaar in Leiderdorp woonden, probeerden zij het eerst bij familie in Leiden, maar dat werkte toch niet. Daarop besloten ze een pand aan de Morslaan te kraken, waar ze vijf maanden woonden. ‘Toen moesten we plaats maken voor andere woningzoekenden.’ Dus kraakten ze de woning aan de Willem de Zwijgerlaan en probeerden ze het daarna nog een keer aan de Marijkestraat.

‘Je gaat eruit of ik sla je eruit’Aan de Willem de Zwijgerlaan werden ze ook vanwege andere woningzoekenden ontruimd. In het artikel komen ze te spreken over het voorval met de politie aan de Marijkestraat. Volgens het stel had de politie gezegd: ‘Je gaat eruit of ik sla je eruit,’ en ze er vervolgens inderdaad met gummiknuppels uitgeslagen. Ze hadden een klacht ingediend.

In het artikel komt ook de heer Amptmeijer, de adjunct-directeur van Bureau Huisvesting, aan het woord. Hij wist toen nog niet dat het stel de burgermeesterwoning was toegewezen en verklaarde dat het stel nog te kort stond ingeschreven als bij het bureau, namelijk pas een jaar, waardoor ze geen recht hadden op een woning. ‘Wij wijzen op dit moment pas woningen toe aan een grote groep woningzoekenden [die sinds] de eerste maanden van ’78 [ingeschreven staan]. Daar zitten krepeergevallen tussen, die minstens zo erg zijn als het echtpaar Keyzer. We hebben bijna geen woningen in huis. Het vorige jaar waren er 250 echtscheidingen in Leiden.’ De krant voegde toe: ‘Niet voor niets wordt op het Bureau Huisvesting gegrapt: “Laten we het bordje ‘uitverkocht’ voor de deur hangen.”’

Conclusie
Het is bijzonder dat aan een stel als de Keyzers zo’n prominente woning als de burgemeesterswoning werd toegewezen, hoewel ze onderaan op de wachtlijst stonden. Ook is het interessant dat zij slaags raakten met de politie en later toch bijna een hele week op het politiebureau konden slapen (in een cel of een wachtlokaal). Het krantenbericht is vooral erg onduidelijk over de precieze gang van zaken: volgens de journalist vond de politiewoordvoerder dat slapen op het bureau wel welletjes en was hij naar Bureau Huisvesting gegaan om te informeren naar een woning. De heer Amptmeijer informeerde hem toen dat er geen woningen beschikbaar waren. Toch kregen de Keyzers de woning toegewezen.

De krant legde de nadruk op het feit dat er grote woningnood was in Leiden, met kopjes als ‘Van kraak tot kraak’ en ‘Huisvesting “uitverkocht”’ en onderkop ‘De Keyzers eindelijk onderdak’. Aan de Keyzers wordt gerefereerd als ‘ex-krakers’.

Leidsch Dagblad 31 maart 1980, 19 april 1980