1970
'71
'72
'73
'74
1975
'76
'77
'78
'79
1980
'81
'82
'83
'84
1985
'86
'87
'88
'89
1990
'91
‘De stad is van ons allemaal’
gepubliceerd op 20 mrt 2018 door Marcha van Wijk

De gemeente Leiden handhaafde sinds 2001 een verwijderingsbevel om jongeren, alcoholisten en daklozen uit de Burcht en de Leidse stadsparken te sturen. Op 2 juni 2002 protesteerde Eurodusnie tegen dit bevel door de Burcht te ‘heroveren’. Tientallen actievoerders bestormden de Burcht en hielden een ‘feestje met muziek, drank, percussie en vuurspuwers’. In het begin verliep dit actiefeest rustig, maar om half twaalf greep de politie in: ‘[D]ie muziek moet nu toch echt uit.’ Daarna volgde een hardhandige ontruiming, waar later nog veel over te doen was. Leidsch Dagblad 3 juni 2002

Het feest had een duidelijk doel; het herzien van de verwijderingsbevelen. Volgens woordvoerder David waren de verwijderingsbevelen ‘een middel voor de gemeente om de ruimte voor burgers te beperken. In de stad is steeds minder plek te vinden voor niet-commercieel gebruik. Dat zie je bij de Burcht en in het Van de Werfpark. En dat zie je ook in de Koppenhinksteeg. Wij moeten daar weg voor appartementen.’ Leidsch Dagblad 3 juni 2002

Hiermee werd het protest breder getrokken: het ging Eurodusnie niet alleen om de burcht, maar om de commercialisering van de stad.

‘“Prettige avond verder. Tot ziens”, zegt een boomlange agent.’ De dag na het feest plaatste het Leidsch Dagblad een spectaculaire foto van een vuurspuwer. Volgens de krant begrepen omstanders niet zo goed wat de feestgangers wilden bereiken, maar het feest verliep in eerste instantie rustig. Rond half 12 verzamelde zich steeds meer politie, die de actievoerders vroeg hun spullen in te pakken en weg te gaan. Volgens de politie gebeurde dit niet snel genoeg en om twaalf uur ontruimden zij de actiefeestvierders. Dit ging niet zonder geweld. Er werd niet gevochten, maar er vielen rake klappen van de kant van de politie en één actievoerder werd hardhandig gearresteerd. Hierna keerde de rust snel terug en besloot de krant het artikel met: ‘“Prettige avond verder. Tot ziens”, zegt een boomlange agent.’ Leidsch Dagblad 3 juni 2002

Eurodusnie trok terug naar de Koppenhinksteeg en besloot over te gaan tot een lawaaidemonstratie bij het politiebureau aan de Langegracht. Daarbij werd nog een actievoerder gearresteerd. Leidsch Dagblad 3 juni 2002]]

Twee dagen later hing Eurodusnie een poster op aan de muur van het gemeentehuis. Op die poster stonden vier foto’s van ‘blauw en rood gekwetste lichaamsdelen’. De Directe Actie Groep van Eurodusnie hield voor aanvang van de gemeenteraadsvergadering een manifestatie tegen het politiegeweld bij de Burcht. Bij deze manifestatie deelden demonstranten pamfletten met de foto’s uit aan raadsleden, wethouders en ambtenaren. ‘Heel rustig overigens, er werd nauwelijks een woord gesproken.’[[Leidsch Dagblad 5 juni 2002
Hoewel de krant geen duidelijk standpunt innam, noemde de journalist toch dat de manifestatie rustig was verlopen. Ook plaatste de krant de foto’s van de verwonde lichaamsdelen.

In de gemeenteraad werd met afschuw gereageerd. PvdA-raadslid Jansen had eerder die dag al contact opgenomen met Eurodusnie om te vertellen dat hij een grondig onderzoek wilde. ‘Naar ons gevoel lost geweld nooit iets op.’ Waarnemend burgemeester Lemstra zei dat hij zich door de politie zou laten informeren, maar volgens wethouder Hillebrand was het politieoptreden juist geweest. Hij stelde dat de politie een verwijderingsbevel mocht geven en in mocht grijpen als deze niet werd opgevolgd. Leidsch Dagblad 5 juni 2002

Na verdere inlichting stelde ook Lemstra dat de politie juist had gehandeld en dat er geen sprake was van buitensporig geweld. Eurodusnie volgde de regels niet op en dan moest de politie volgens hem als ‘sterke arm’ kunnen optreden. ‘[I]k ben ervan overtuigd dat het onvermijdelijk is dat daarbij soms geweld wordt gebruikt’, aldus Lemstra. Leidsch Dagblad 2 juli 2002

‘Ik weet niet wat hij gewend is, maar als ik zo thuiskom krijg ik wel vragen.’GroenLinks woordvoerster Y. van Delft was verontwaardigd: ‘Ik weet niet wat hij gewend is, maar als ik zo thuiskom krijg ik wel vragen.’ Bovendien was het verwijderingsbevel volgens GroenLinks vooral bedoeld voor verslaafden, niet voor ‘mensen die in groepsverband een biertje drinken’. Leidsch Dagblad 2 juli 2002

Door de actie van Eurodusnie drongen GroenLinks en CDA aan op een wijziging van het systeem van verwijderingsbevelen. Dat was precies wat Eurodusnie wilde bereiken, maar de VVD ging niet akkoord. Leidsch Dagblad 5 juli 2002

Wat de politie aanzette tot de ontruiming was een melding van geluidsoverlast. Het was echter niet duidelijk of deze hinder van Eurodusnie kwam. Naast de onzekerheid over de klacht was, volgens arrestant Marco van Duijn, het hele politierapport ‘[v]an a tot z uit de duim gezogen’. Zo zou hij één keer met de wapenstok zijn geslagen, maar ‘[h]ij kan niet met één klap beide armen, benen en mijn rug bont en blauw slaan’, aldus Van Duijn. ‘Niemand van ons heeft geweld gebruikt, wij hadden onze handen vol spullen.’ Leidsch Dagblad 4 juli 2002

Hij nam het Lemstra kwalijk dat hij blindelings op de politie vertrouwde en niet naar ‘neutrale’ getuigen had gezocht. De krant benadrukte de geloofwaardigheid van Van Duijn door te stellen dat hij niet bekend stond als agressief.

‘Als de politie zegt dat je je moet verwijderen, moet je dat ook doen.’Door deze argumenten raakte burgemeester Lemstra steeds minder overtuigd van zijn gelijk. Raadslid Sloos, van Leefbaar Leiden, bleef echter stug bij zijn standpunt. ‘Als de politie zegt dat je je moet verwijderen, moet je dat ook doen.’ Volgens hem moest de politie weer de baas op straat worden en was het politieoptreden bij de Burcht een ‘prijzenswaardig staaltje van het heroveren van die straat’. Leidsch Dagblad 5 juli 2002

Er werden geen getuigen gehoord en Eurodusnie ging zelf op zoek naar een ‘neutrale’ getuige. Deze vonden zij in Van Klink, een medewerker van sociëteit De Burcht. Volgens Van Klink was de politie ‘uit op escalatie’ en ‘op het gebruiken van geweld tegen de actievoerders’. Leidsch Dagblad 5 juli 2002

Ook bij de rechtszaak die door de politie tegen arrestant Van Duijn werd aangespannen bleef Van Klink bij zijn woorden en zei hij: ‘Ik heb hem [burgemeester Lemstra] en de gemeenteraad wel brieven geschreven, maar daarop is nooit gereageerd.’ Leidsch Dagblad 28 mei 2003

‘Ik ga toch niet voor mijn eigen mishandeling betalen.’In deze strafzaak kon Van Duijn zijn vervolging afkopen voor €490. Dit was hij echter niet van plan: ‘Ik ga toch niet voor mijn eigen mishandeling betalen.’ Leidsch Dagblad 28 mei 2003

Ook had hij op zijn beurt de agent aangeklaagd die hem mishandeld had. Hoewel de aanklacht tegen Van Duijn verviel, werd de zaak tegen de agent steeds uitgesteld.

Vanzelfsprekend was niet iedereen het eens met deze manier van actievoeren. Volgens Lemstra had Eurodusnie het verwijderingsbevel ook via de democratische weg kunnen aanvechten. Bovendien werd niet bereikt waar de actie voor was bedoeld: een wijziging van het verwijderingsbevel bleef uit. Wel kreeg het actiefeest veel media-aandacht en vroeg Eurodusnie op die manier aandacht voor haar standpunten. De actie werd nog meerdere malen genoemd om de slechte relatie tussen Eurodusnie en de politie te verklaren. Het Leidsch Dagblad nam geen expliciet standpunt in. Zij trad vooral op als boodschapper, maar het was wel duidelijk dat de krant het politiegeweld afkeurde.