1970
'71
'72
'73
'74
1975
'76
'77
'78
'79
1980
'81
'82
'83
'84
1985
'86
'87
'88
'89
1990
'91
Leiden als Kabouterstad
gepubliceerd op 07 aug 2017 door Bart van der Steen

De eerste melding van een kraakactie in de Leidse kranten stamt uit 27 maart 1970. Een dag eerder hadden in de hoofdstad vijfendertig ‘jonge mannen en vrouwen en acht kinderen’ twee panden in de Sarphatistraat ‘gekraakt’. Dat de term kraken nog zeer nieuw was, bleek uit het feit dat het woord tussen aanhalingstekens werd geplaatst. In de kop werd nog gesproken over ‘bezette’ panden.

De haast paternalistische reactie van de autoriteiten op de kraakactie is opvallend. De krakers werden namelijk vrijwel direct gevorderd om de panden te verlaten. ‘Personeel van de Centrale Voorzieningsdienst, onderdeel van de stadsreiniging, haalde vervolgens de bescheiden huisraad naar buiten, laadde het in vier vrachtauto’s en sloeg het op in een loods van de reiniging. De huizenkrakers trokken op naar het stadhuis waar een discussie werd gehouden met burgemeester I. Samkalden.’

De burgemeester erkende in dat gesprek dat er sprake was van woningnood, maar vond kraken geen oplossing: ‘[D]uizenden verkeren in gelijke situaties als u. Als ik u nu zou helpen, zou ik een slecht beleid voeren. Daarom is het ‘’eigen rechter spelen door het bezetten van gebouwen’’ onaanvaardbaar.’

Later op de dag kraakte de groep nog een derde pand in de Sarphatistraat, maar ook hier vertrokken ze na overleg met de politie na een paar uur. Bij het verlaten van het huis werd ‘het volkslied van Oranje Vrijstaat “De uil zat in de olmen” … gezongen’. Hieruit kunnen we opmaken dat de krakers zogenaamde ‘Kabouters waren’. Leidsch Dagblad 27 maart 1970

‘Duizenden verkeren in gelijke situaties als u’Wie nu precies de Kabouters waren en wat zij nastreefden legde het Leidsch Dagblad nog eens aan haar lezers uit in april 1970. De krant was onder de indruk van de ambitie van de kabouters ‘om onstopbaar een nieuwe maatschappij uit de oude op te bouwen’ en stelde verder: ‘Amsterdam heeft twee stadhuizen. Het bekende stadhuis en het inmiddels niet minder bekende kabouterstadhuis aan de Pieterspoortsteeg.’ Leidsch Dagblad 18 april 1970

Een van de belangrijkste actiemiddelen van de Kabouters was het bezetten van panden en de krant informeerde haar lezers: ‘in kaboutertaal heet dat gekraakt’. Het Leidsch Dagblad verwachtte dat het kraken een grote vlucht zou gaan nemen, want: ‘De Kabouters hebben inmiddels ontdekt, dat duizenden panden in Amsterdam onverklaarbaar onbewoond zijn, terwijl eveneens duizenden mensen om een stukje woonruimte verlegen zitten’. Verder wist de krant te melden dat Leiden onlangs tot kabouterstad was uitgeroepen. Leidsch Dagblad 18 apr 1970

Iets later kondigden activisten voor vijf mei een nationale kraakdag aan. Op die dag werd er onder andere gekraakt in Haarlem, Utrecht, Rotterdam en Den Haag, maar niet in Leiden. Leidsch Dagblad 6 mei 1970

Leidsch Dagblad 27 maart 1970, 18 april 1970, 6 mei 1970